Felç fizik tedavisi yoğun, bol tekrarlı ve göreve odaklı hareketlerden oluşur. Bu şartları sağlayan egzersizler, inmeye bağlı felç geçiren hastaların kol ve bacak fonksiyonlarını geliştirir. Felç tedavisinde gereken egzersiz yoğunluğuna ulaşmanın önemli bir yolu robotik cihazların kullanımıdır. Bu uygulamalara robotik fizik tedavi veya robotik rehabilitasyon denir.
1. Robotik Fizik Tedavinin Faydaları
- Göreve özgü hareketlerin bol tekrarla yapılabilmesini sağlar.
- Rehabilitasyonun her hastaya belli bir standartta verilebilmesini sağlar.
- Hastaya yaptığı hareket ile ilgili görsel, işitsel ve dokunsal geri bildirim sağlar.
- Hastanın eklem hareket açıklığı, kas kuvveti gibi özelliklerini objektif şekilde ölçerek takip etmeye izin verir.
- Robotik fizik tedavi sayesinde fizyoterapistin, ergoterapistin bedensel yorgunluğu azalır. Böylece egzersiz seansları daha fonksiyonel ve daha verimli geçer.
Sanal gerçeklik ve arttırılmış gerçeklik teknolojileri çoğu robotik fizik tedavi cihazına entegredir. Böylece hastanın tedavi motivasyonu artmakta, hasta yaptığı hareketin ne derece başarılı olduğu konusunda anında bilgilendirilmektedir.
Sonuç olarak robotik fizik tedavi cihazları, inme tedavisinin önemli bir bileşenidir.
2. El Kol Robotu ve Felç Tedavisi
Felçli el kol tedavisinde amaçsız hareketlerin tekrarlanması yerine, çevredeki objelerin kullanılmasını içeren ve günlük yaşam aktivitelerini normale en yakın şekilde taklit eden egzersizler daha etkilidir. Felçli el kol tedavisinde, el kol robotu ile hastaya amaca yönelik egzersizleri daha yoğun bir şekilde uygulamak mümkündür.
Robotik fizik tedavide dünyadaki öncü ve en gelişmiş robotların başında İsviçreli Hocoma firmasının Armeo Power with Manova isimli robotu gelir. Armeo Power El Kol Robotunda, hastanın belirli bir hareketi ne zaman yapamadığını algılayabilen sensörler vardır. Böylece egzersizin amacına göre cihaz, hastaya ihtiyacı olduğu kadar yardım eder. Robotik cihaz, el ve kolunu hiç hareket ettiremeyen hastalarda tama yakın hareket desteği sağlarken, kişinin el ve kol fonksiyonu geliştikçe verdiği yardımı azaltır. İhtiyaca göre verilen bu destek, hastanın tedaviye katılımını, motivasyonunu artırır ve beyni hareketi yeniden öğrenmesi açısından kuvvetli şekilde uyarır. Beyinde sağlam kalan dokuda hareket yeniden öğrenilir.
Felç tedavisinde kullanılan robotların son modeli olan Armeo Power with Manova el kol robotları, sanal gerçeklik ile entegre cihazlardır. Robotik cihazda yaklaşık 20 tane de oyun bulunur. Hasta, robotik fizik tedavi sırasında ilgisini çeken bir oyunla motive edilir ve hastanın tedaviye katılımı arttırılır.
3. Robotik Yatak Sistemi ve Felç Tedavisi
İnme geçiren hastada, yatakta birkaç hafta yatmak kalp ve dolaşım sisteminin zayıflamasına, kas ve kemik erimesine, eklem sertliğine, yatak yaralarına, bağırsak hareketlerinin azalmasına, depresyon riskinin artmasına yol açabilir. İnme geçiren bir hastada bu sorunlarla karşılaşmamak için kişinin bir an önce ayağa kaldırılması ve hareket ettirilmesi gerekir. İnme tedavisinin erken döneminde robotik yatak bu anlamda çok fayda sağlayabilir.
Erigo Pro Robotik Yatak sistemi, robotik fizik tedavide dünyadaki öncü firmaların başında gelen İsviçreli Hocoma firmasının robotudur. Erigo Pro Robotik Yatak teknolojisi hastanın kontrollü bir şekilde dik pozisyona getirilmesini ve robotik teçhizatları ile pasif olarak yürütülmesini sağlar. Bu erken pasif yürümenin sağlanması yatakta uzun süre kalmaya bağlı oluşabilecek ileri kalp damar problemlerinin, eklem sertliği gibi sorunlarının önlenmesine imkân verir. Hastanın çevreye yönelik dikkatinin artmasını sağlar ve sosyalleşme hevesini harekete geçirir.
4. Yürüme Robotu Lokomat ve Felç Tedavisi
Lokomat Pro Yürüme Robotu ile inme tedavisinde ağır nörolojik hasarlarda bile hasta ayağa kaldırılıp doğal yürümeye en yakın hareketler yaptırılabilir. Yürüme sırasında ayak tabanına basınçlar doğal şekilde yansıtılır ve ayak bileği-diz-kalça dizilimi normale uygun şekilde korunur. Cihazın üzerindeki sensörler yapılan tüm hareketleri kaydeder. Felç tedavisinde yürüme robotu Lokomat ile hastanın yapamadığı hareket robot tarafından tamamlanır ve böylelikle beyin ile ayaklar arasındaki yeniden öğrenme mekanizması uyarılmış olur.
İsviçreli Hocoma firması Lokomat Pro Yürüme Robotunun son versiyonunda, fizyolojik yürümeye en yakın hareketi sağlamak için “free D” özelliğini eklemiştir. Böylelikle hastanın bel ve leğen kemiği zorlanmadan en doğru yürüme yaptırılabilir.
Lokomat Pro Yürüme Robotunda sanal gerçeklik entegrasyonu vardır. Bu sistemde hastanın tam karşısında bir ekran bulunur. Bu ekranda hastanın vücudunun yansıması olan bir avatarı çıkar. Bu ortamda hastanın motivasyonunu artırmak üzere kurgulanmış pek çok çeşitli oyun vardır. Yani hasta kendini bir doğa yürüyüşünde veya oyunlaştırılmış bir aktivite içinde bulur. Dolayısı ile hasta sıkılmadan motive olarak tekrar yürüme kabiliyetini kazanabilir. Bu süreçte yine ekran üzerinde, hastaya hangi eklem ve kas grubunu ne kadar çalıştırabildiği grafikler ile gösterilir ve gelişmesi de bu şekilde takip edilir, kayıt altında tutulur.
5. Yerçekimsiz Yürüme Bandı Alter G ve Felç Tedavisi
Felç tedavisinde klasik fizik tedavi ve robotik fizik tedavi ile belirli bir seviyeye gelen, ancak halen bağımsız ve dengeli bir şekilde yürüyemeyen hastada yerçekimsiz yürüme bandından faydalanılır. Yerçekimsiz yürüme bandı Alter G, hem felç hastalarında hem de ortopedik sorunu veya sportif yaralanması olan hastaların fizik tedavisinde kullanılabilir.
Yerçekimsiz yürüme bandı Alter G, ilk defa NASA astronotlarının eğitimleri için geliştirilen diferansiyel hava basıncı teknolojisini kullanan bir cihazdır. Giydirilen özel bir kıyafet ile hasta yürüme bandı üzerindeki kapalı sisteme alınır. Bu sistemde ayakların dış ortam ile teması kesilir. Uygulanan pozitif hava basıncı ile, vücuda etki eden yerçekimi kuvveti azaltılır.
Yerçekimsiz yürüme bandı ile hastanın vücut ağırlığı yerçekimine göre %80’e kadar azaltılabilir. Bu özelliği itibarı ile bazı hastalar tarafından uzay yürüyüşü veya ay yürüyüşü olarak da adlandırılır. İnme tedavisinde, felçli hastanın zayıf kas gücünü kompanse eder; hastanın kasları güçlendiği gibi kendine güveni de yükselir. Ayrıca düşmeyi önleyen güvenli bir ortam sağlar; hasta düşme korkusundan kurtulur ve dikkatini yürümeye verir.
6. Bilgisayarlı Denge Sistemi ve Felç Tedavisi
Felç fizik tedavisinde yürüme sağlandıktan sonra, dengenin geliştirilmesi ve düşmenin önlenmesi en önemli konuların başında gelir. Bilgisayarlı Denge Sistemi ile, hasta ölçme ve değerlendirme sağlayan denge platformunda eğitime alınır. Hasta, sistemdeki çeşitli oyunları oynayarak vücudunun orta hatta durmasını sağlayabilmesi için eğitilir.
Bilgisayarlı denge sistemi, hastanın her iki bacağına ağırlık aktarma yeteneğini ve dengesini geliştirir; düşme riskini azaltır. Böylelikle düşmeye bağlı gelişebilen kalça, el bileği, kol, omuz, dirsek kırığı ve kafa travması riski en aza indirilir.
Okumaya Devam Edin
Özellikle yürüme ve el kol kabiliyetinde yaşanan fonksiyon kayıpları robotik fizik tedavi ile iyileştirilebilir. Yürüme robotu lokomat, el kol robotu Armeo Power en yaygın kullanılan robotlardır.
Felç tedavisinde yatılı fizik tedavi uygulamaları ile hastanın güç, duyu ve hareket kabiliyetlerini geri kazanması sağlanabilir. Yoğun fizik tedavi programıyla hastanın sosyal hayatına dönüşü hızlandırılabilir.
Felç tedavisinde fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamalarına bir an önce başlanmalıdır. Kapsamlı fizik tedavi ile hastanın güç, duyu ve hareket kabiliyetlerini geri kazanması sağlanabilir. Robotik fizik tedaviler iyileşme sürecini hızlandırır ve destekler.
